Belgische slachtoffers en hulpverleners getuigen in aangrijpende docureeks 'Tsunami'

Maandag 30 september 2024 - Op tweede kerstdag 2004 vond een van de grootste natuurrampen uit de recente geschiedenis plaats en de wereld leerde plots een nieuw woord kennen: tsunami. In de vierdelige documentaire Tsunami op VRT 1 reist regisseur Jan Verheyen twintig jaar na datum terug naar Thailand om de ramp te herdenken. De reeks vertelt de verhalen van Vlamingen die de ramp van dichtbij meemaakten. Jan trekt naar Khao Lak, Phuket en Ko Hong en praat met Vlaamse overlevenden, getuigen, hulpverleners, en de mensen van het DVI-team (Disaster Victim Identification) die in hallucinante werkomstandigheden honderden overledenen hebben proberen identificeren.

Jan Verheyen en zijn vrouw Lien verlieten zelf twee dagen voor de dodelijke tsunami hun hotel Sofitel Khao Lak. Dat hotel werd door de tsunami grotendeels vernield. Alleen hier al vielen honderden slachtoffers. “Wat is er gebeurd met al het vriendelijke personeel, met de andere vakantiegangers? Hebben ze het overleefd?” vragen Jan en zijn gezin zich af.

Jan Verheyen: "Op 24 december 2004 namen mijn echtgenote Lien en ik in Khao Lak, Thailand, afscheid van de vriendelijke staf van het hotel Sofitel Magic Lagoon. Het was een splinternieuw hotel, nog maar een paar weken open, met uitzicht op het strand en de baai. Twee dagen later, op tweede kerstdag, werd het hele hotel en al wie er in werkte en verbleef weggeveegd door de tsunami. Meer dan 200 mensen lieten het leven, waaronder verschillende mensen die we tijdens ons verblijf ontmoet hadden, en zowat iedereen die op dat moment op het strand was. Alleen de mensen die zich in het receptiegedeelte bevonden, het enige hoger gelegen deel van het hotel, overleefden de ramp."

Het Sofitel Khao Lak wordt een rode draad doorheen de afleveringen, want het blijkt het punt waar veel van de verhalen kruisen. Drie van de elf dodelijke Belgische slachtoffers verbleven in dat hotel en een aantal van de hulpverleners zijn daar ter plaatse geweest. Via de getuigenissen van overlevenden, familie van slachtoffers en Belgische hulpverleners schetst de reeks een beeld van de uren vóór en de minuten, uren, dagen na de tsunami.

Jan Verheyen: "Tsunami is het verhaal van de overlevenden en de slachtoffers, een verhaal over de wreedheid en de willekeur van het lot, over de dunne grens tussen leven en dood, over hoe persoonlijk een verwerkings- en/of rouwproces is. Maar de reeks toont ook de veerkracht van mensen, het optimisme en de ijver en de onwaarschijnlijke kracht van een land."

Een catastrofe van dergelijke omvang brengt het beste én het slechtste in de mens naar boven. Maar ondanks het leed, de chaos en het verdriet beschrijft ook iedereen de hoop, het positivisme en de veerkracht van de Thaise bevolking. De rampplek is opnieuw een paradijs, maar met blijvende littekens vandaag. De verhalen en beelden zullen niemand onberoerd laten.

Tsunami: vanaf 17 oktober elke donderdag rond 21.30 uur op VRT 1 en VRT MAX.

Tsunami is een programma van Lecter.

De getuigen

De overlevenden en (familieleden van) slachtoffers

Goran Aleks

Goran Aleks was 26 in 2004, en de jongste manager van de Sofitel-hotelketen. Hij was in het hoger gelegen receptiegedeelte van het hotel toen de tsunami toesloeg, wat zijn leven redde. Meer dan 200 gasten en personeelsleden overleefden het niet. De helft van alle Vlaamse slachtoffers stierf in dit hotel. Goran was in de uren en dagen na de ramp bezig met het proberen redden van mensen, wat al heel snel een bergingsoperatie werd. Daarna hielp hij op basis van het personeel -en gastenregister met de identificatie van de lichamen.

Andreas Hooft

Andreas Hooft was 15 jaar en samen met zijn ouders op vakantie in het hotel Sofitel Magic Lagoon in Khao Lak. Op het moment van de tsunami was hij alleen in de kamer; zijn ouders waren vroeger opgestaan en deden een strandwandeling. Ze waren dus gescheiden, en in de chaotische uren na de ramp gaat Andreas wanhopig op zoek naar zijn ouders.

Geert Alex Van Hoof

De Vlaming Geert Alex Van Hoof was in 2004 vertegenwoordiger van reisorganisatie Thomas Cook. Een van de hotels onder zijn vleugels was het Sofitel Khao Lak. Op de ochtend van de tsunami was hij samen met een collega in het binnenland. Hij baande zich nadien door de chaos en de versperde wegen een weg terug naar het hotel waar hij Goran en de andere overlevende personeelsleden hielp bij de reddingswerken. Hij bleef nadien in de regio om waar mogelijk hulp te bieden aan Vlaamse reizigers en repatriëring te coördineren.

David Van Meerbeek

Ook David Van Meerbeek, 27 jaar op het moment van de feiten, werkte als reisbegeleider voor Thomas Cook in de regio Phuket/Khao Lak. Hij lag nog te slapen in zijn strandbungalow toen de tsunami toesloeg. De bungalow stortte in onder de druk van het water en David werd door de golven meegesleurd. Hij wist zich op te trekken aan de gevel van een hotel waar hij, zwaargewond, op een bed in een kamer op de eerste verdieping neerzeeg. Daar werd hij gevonden door een Amerikaanse dokter en naar het dichtstbijzijnde hospitaal gebracht.

Ray De Coninck

Ray De Coninck, nu 82, was in 2004 op vakantie met zijn vrouw Riet in de omgeving van Phuket. Ze waren op daguitstap naar het eiland Koh Hong, dat volledig werd overspoeld door de tsunami. Ray was op dat moment voor de kust aan het snorkelen, werd ​ meegesleurd en bijna letterlijk gezandstraald door het puin en zand dat door de tsunami werden meegevoerd. Toen hij terug bij bewustzijn kwam, op een strand bezaaid met lichamen, vond hij na lang zoeken zijn vrouw. Zij was zwaargewond en stierf in zijn armen.

Nathalie Quanjard

Nathalie Quanjard was samen met een vriendin op vakantie in Phuket. Ze werd door de vloedgolf verrast aan het zwembad van haar hotel maar overleefde. Terug in België zamelde ze geld in om een weeshuis te steunen en weduwes van vermiste vissers financieel te helpen.

Gerry Hellemans (broer en schoonbroer van slachtoffers Erwin Hellemans en Sabrina Van Rompaey)

Erwin Hellemans was een expat die in 2004 in Bangkok woonde met zijn vrouw Sabrina. Op het moment van de tsunami waren ze op duikvakantie in Khao Lak waar ze logeerden in ​ het Sofitel Magic Lagoon. In België wachtten de families angstvallig op nieuws na de tsunami. Erwins broer Gerry getuigt over die dagenlange lijdensweg, verscheurd tussen hoop en wanhoop.

Joris Verboomen

Joris Verboomen, afkomstig uit Bierbeek, werkt als reisleider in Phuket. Op het moment van de tsunami is hij op hotelbezoek en verneemt pas mondjesmaat wat er gebeurd is. Hij begint onmiddellijk te zoeken naar zijn klanten en coördineert hun repatriëring.

Rudi Verwilt

Rudi Verwilt is een uit de regio Antwerpen afkomstige expat. Samen met zijn Thaise vriendin runt hij in Kamala Beach, Phuket, de populaire bar Kamala Beach Garden. Die wordt door de tsunami overspoeld en Rudi belandt in een boom aan de overkant van de weg. Van zodra het water terugtrekt haast hij zich naar zijn bar, sleurt de daar aangespoelde lichamen naar de kant van de weg, en begint aan de herstellingswerkzaamheden. De dag nadien is hij de eerste horecazaak die opnieuw de deuren opent.

De hulpverleners & media

Jeroen Cooreman

Jeroen Cooreman was in 2004 deputy head of mission (plaatsvervangend ambassadeur) in de Belgische ambassade in Bangkok. Op 26 december was hij op dienstreis met toenmalig buitenlandminister Didier Reynders in Cambodja toen hij door zijn medewerkers op de hoogte werd gebracht van de gebeurtenissen in Thailand. Hij keerde meteen terug naar Bangkok en zou een paar dagen later doorreizen naar Phuket om daar in het gemeentehuis de opvang en administratieve hulp voor de Belgen te coördineren.

Christophe Laurent

Christophe Laurent is een urgentie-arts die deel uitmaakte van het team dat meteen na de ramp door Luc Beaucourt in opdracht van Best Tours en Thomas Cook werd verzameld om in de regio Phuket gestrande en gewonde Belgische reizigers te gaan helpen en te repatriëren. Op het moment dat het vliegtuig opsteeg, had nog niemand een idee van de concrete omvang van de ramp, en van de chaos en de ellende waarin ze zouden terechtkomen. Al op 27 december zijn ze ter plaatse met de opdracht om zoveel mogelijk Belgen op te sporen en mee te nemen op een repatriëringsvlucht die al staat gepland voor de dag nadien.

Eddy De Valck

Eddy De Valck is een pionier in de forensische tandheelkunde en ging als lid van het DVI-team (Disaster Victim Identification) mee om slachtoffers te proberen identificeren aan de hand van hun gebit. Hun werkgebied was een geïmproviseerd mortuarium in de Yan Yao-tempel in Takua Pa Village, vlakbij Khao Lak.

Els Duval

Els Duval is pediater aan het UZ Antwerpen en lid van het B-Fast-Team, in een subgroep samengesteld door de Belgische Vereniging van Kindergeneeskunde. Hun team had als specifieke doel een kinderkliniek terug operationeel te maken en ondertussen de ergste nood te verzachten. Zij is de enige van de hulpverleners wiens verhaal zich niet afspeelt in Thailand. Haar werkgebied was het extreem zwaar getroffen Banda Atjeh in Indonesië waar naar schatting 130.000 doden vielen.

Luc Soetewey

Luc Soetewey maakte als verpleegkundige deel uit van het door Luc Beaucourt in opdracht van Thomas Cook en Best Tours samengestelde team om hun Belgische klanten te helpen en te repatriëren. Omdat de repatriëringsvlucht van 29 december overvol zat, bleef hij met een aantal collega’s op vraag van de Belgische regering achter met een nieuwe missie: het helpen opsporen van nog vermiste landgenoten en het recupereren van persoonlijke bezittingen van slachtoffers in het Sofitel Magic Lagoon in Khao Lak. Zijn moeizame reis naar het getroffen gebied heeft grote indruk gemaakt op hem.

Marleen Provoost

Verpleegkundige Marleen Provoost was een van de eersten die al op 26 december ‘s avonds werd gebeld door Luc Beaucourt om de dag nadien naar het rampgebied te vertrekken.

Tom Staes

Tom Staes was lid van het Beaucourt-team en belandde onder andere in het puin van het Sofitel Khao Lak. Ook hij heeft het over de veerkracht van de bevolking en de soms vreselijke contrasten. Net als bij alle anderen zijn er beelden die hij niet meer van zijn netvlies krijgt gewist.

Karen Pien

Karen Pien deed voor het DVI haar eerste buitenlandse missie en kwam terecht in een onwaarschijnlijk zware werkomgeving waarvoor niemand van het team een referentiekader had. De ervaring heeft haar voor het leven getekend, zegt ze. Pas ruim tien jaar na de feiten vond ze de moed, bijna gedwongen door haar kinderen, om op vakantie naar de zee te gaan.

Wim Develter

Ook voor Wim Develter was zijn DVI-missie in Thailand zijn eerste buitenlandse opdracht. Als jonge, relatief onervaren patholoog-anatoom was het meteen een levensveranderende ervaring.

Christl Verbiest

Christl Verbiest is de vierde getuige die als lid van het DVI terechtkwam in het Yao Yan tempelcomplex om daar in apocalyptische omstandigheden te proberen zoveel mogelijk slachtoffers te identificeren. Ze herinnert zich nog heel goed de surrealistische sfeer en een aantal bizarre details.

Benoît Van Grunderbeek

Het is een aspect van hulpverlening dat zelden of nooit wordt belicht, maar Benoît van Grunderbeek is begrafenisondernemer met een jarenlange ervaring in het repatriëren van lichamen uit verre buitenlanden terug naar België. Hij staat families bij met de vaak kafkaiaanse administratie en bemiddelt met verzekeringsmaatschappijen. Toen hij op 26 december in de avondjournaals de beelden uit het rampgebied zag, aarzelde hij geen seconde en vertrok al een paar dagen met twee medewerkers en een stapel doodskisten naar Phuket. Ook voor hem was het, ondanks zijn ervaring met de vaak gruwelijke gezichten van de dood, een ervaring die hem voor het leven heeft getekend.

Marc Helsen

Marc Helsen was in 2004 journalist van Het Nieuwsblad en een van de eerste Vlaamse persmensen ter plaatse in de regio Phuket/Khao Lak. In zijn carrière bezocht hij menig rampgebied en dat heeft hem naar eigen zeggen al vroeg in zijn leven waardevolle levenslessen geleerd.

Peter Verlinden

Peter Verlinden ging al live in het middagjournaal op de VRT op 27 december en zou uiteindelijk drie weken ter plaatse blijven. Hij ging ook terug in 2014 voor de herdenkingen naar aanleiding van de tiende verjaardag van de ramp, onder andere met Gerry Hellemans en Andreas Hooft. Ook hij heeft menige ramp op de teller staan, vooral in het Afrikaanse continent, en heeft geleerd dat een plaats te geven.

Tsunami: vanaf 17 oktober elke donderdag rond 21.30 uur op VRT 1 en VRT MAX.