De veiligheid van het land: een unieke blik achter de schermen van het federale Crisiscentrum

In de zevendelige reeks De veiligheid van het land geeft Eén een unieke blik achter de schermen van het Crisiscentrum van de FOD Binnenlandse Zaken, het hart van het veiligheidsnetwerk in ons land. De reeks toont hoe het federale Crisiscentrum de klok rond samenwerkt met andere veiligheidsdiensten om de burgers in ons land zo goed mogelijk te beveiligen en te beschermen. Beleef voor het eerst grootse evenementen, betogingen en incidenten vanuit een uniek perspectief.

Zes maanden lang mochten de makers van deze reeks het reilen en zeilen volgen achter de schermen bij de belangrijkste spelers in het Belgische veiligheidslandschap. Zo volgden ze de permanentiedienst van het Crisiscentrum, die 24/7 in contact staat met alle veiligheidsdiensten en kleine en grote gebeurtenissen opvolgt. Ook bij de communicatiedienst die instaat voor het delen van snelle en correcte info aan de bevolking en de journalisten, werd gefilmd.

 De reeks toont hoe de dienst noodplanning ons land voorbereidt op de meest diverse rampen – zowel op papier als met groots opgezette oefeningen waarbij de collega’s van de Civiele Bescherming, het leger, de speciale eenheden van de Federale Politie en de brandweer procedures testen en finetunen aan de hand van levensechte oefenscenario’s.

In De veiligheid van het land kijken we ook voor het eerst vanuit een verrassende hoek achter de schermen van grote evenementen. De makers filmden een NAVO-top vanop de eerste rij in Zaal 15, hét zenuwcentrum van het federale Crisiscentrum waar alle veiligheidsdiensten samen het hele gebeuren op de voet volgen en paraat zijn als er een gecoördineerde opvolging vereist is. Maar ze volgden tijdens die top ook Politie Brussel op het terrein, net als bij de huldiging van de Rode Duivels op de Brusselse Grote Markt. We zien hoe de mensen van de Civiele Bescherming zich voorbereiden op het Nationaal Défilé en op 21 juli zelf beleven we de hoogdag van de Belgische veiligheidsdiensten in het kielzog van de chef Protocol. We komen te weten welke rol de Voetbalcel heeft in het beschermen van toeschouwers bij wedstrijden in de Belgische voetbalcompetitie en zien hoe lokale autoriteiten samenwerken om de Gentse Feesten veilig te laten verlopen.

Een blik achter de schermen van ons veiligheidsnetwerk

Het Crisiscentrum van de FOD Binnenlandse Zaken waakt over alle veiligheidsaspecten die een impact kunnen hebben op België en op al wie er woont en werkt. Het centrum maakt risico-analyses op en houdt risicovolle evenementen en manifestaties nauwlettend in de gaten. In eerste instantie heeft het Crisiscentrum een coördinerende functie. Afhankelijk van het risico of de dreiging verzamelt het de juiste specialisten rond de tafel zodat er snel kan worden ingegrepen mocht dat nodig zijn. Die risico’s variëren van een mogelijke terroristische aanval over cyberdreiging tot de gele hesjes die energiedepots blokkeren of politiecombi’s in brand steken.

Op die manier vormt het Crisiscentrum een echte spil in ons veiligheidsnetwerk en is het constant in overleg met verschillende veiligheidsdiensten, elk met een specifieke expertise.

Bovenop de dagelijkse veiligheidskwesties waar elk land mee kampt, is België ook het hart van Europa. Brussel huisvest niet enkel belangrijke Europese instellingen, maar ook het NAVO-gebouw ligt op ons grondgebied. Dat betekent dat onze hoofdstad quasi dagelijks bezocht wordt door internationale politieke en economische vips die om extra beschermingsmaatregelen vragen. Dat zorgt voor extra uitdagingen bij onze veiligheidsdiensten en bij het Crisiscentrum. ​ 

In De veiligheid van het land krijgen de kijkers voor het eerst te zien hoe er van hogerhand over hun veiligheid wordt gewaakt. De kijkers zijn getuige van hoe de verschillende diensten van het Crisiscentrum en externe organisaties zoals het OCAD (Orgaan voor Coördinatie en Analyse van de Dreiging), de Veiligheid van de Staat, politie- en inlichtingendiensten en de civiele bescherming voortdurend samenwerken met internationale, federale, regionale en lokale bestuursniveaus om de veiligheid in het land te verzekeren.

De afleveringen

AFLEVERING 1 (28 januari)

De belangrijkste taak van het federale Crisiscentrum is het constant opvolgen van de verschillende gebeurtenissen in ons land die een impact kunnen hebben op onze veiligheid. Directeur-generaal Bart Raeymaekers organiseert wekelijks een overleg met de topmensen van de verschillende veiligheidsdiensten.

 Ondertussen houdt de dienst Permanentie – de naam zegt het al – permanent een oogje in het zeil. Dit keer vraagt een pensioenbetoging in Brussel om extra aandacht. Yves Stevens, de woordvoerder van het Crisiscentrum, is te gast op een infosessie over nucleaire risico’s. En plots is het alle hens aan dek in het Crisiscentrum, want er stromen alarmerende berichten binnen uit Luik…

 “Dit is geen job van 8 tot 5, dit is 24/7 en 365 maar dat is omdat… ik zal niet zeggen dat het een roeping is, maar je moet toch een specifieke keuze hebben gemaakt om deze job te doen. Als Crisiscentrum moeten we constant op de hoogte zijn van alle zaken die kunnen misgaan in België.” - Bart Raeymaekers, directeur-generaal Crisiscentrum

 AFLEVERING 2 (4 februari)

Op 11 en 12 juli 2018 heeft ons land heel wat staatshoofden te gast voor een grote NAVO-top. Het Crisiscentrum is verantwoordelijk om de veiligheid van die top te coördineren. Dat vergt een maandenlange voorbereiding waarbij alle veiligheidsdiensten rond de tafel worden gebracht, de ambassades de wensen van hun president of premier kenbaar maken, en de burgers worden ingelicht over welke straten en delen van autostrades wanneer worden afgesloten.

Op het terrein is commissaris Philippe Vandenhole van Politie Brussel verantwoordelijk voor de beveiliging van de verschillende routes van en naar het NAVO-gebouw. Hij doet dat niet alleen. Voor deze NAVO-top zijn maar liefst 10.000 agenten opgetrommeld. Op 10 juli landt president Trump op de luchthaven van Melsbroek en dat zorgt meteen voor heel wat nervositeit.

 “Ik zal blij zijn wanneer alle vips ons land weer verlaten. Niet dat ze niet welkom zijn, maar ik zal vooral tevreden zijn als alles goed verlopen is.” - Bart Raeymaekers, directeur-generaal Crisiscentrum

 AFLEVERING 3 (11 februari)

De NAVO-top verloopt behoorlijk turbulent. De eisen van president Trump veroorzaken heel wat opschudding bij de andere NAVO-leden, maar praktisch verloopt de top zoals gepland. Voor de veiligheidsspecialisten van het Crisiscentrum en voor Politie Brussel zijn het lange dagen. Elke verplaatsing van een politieke vip houdt risico’s in en zowel in het Crisiscentrum als op het terrein staat iedereen op scherp.

 Commissaris Philippe van Politie Brussel heeft de handen meer dan vol met het vrijmaken van de route voor president Trump. Diens entourage neemt het niet zo nauw met de afgesproken timing en dat heeft gevolgen.

 “Het is symbolisch heel belangrijk om te bewijzen dat we in staat zijn om zulke activiteiten op een veilige manier te organiseren in België.” - Charles Michel, eerste minister

AFLEVERING 4 (18 februari)

De hete zomer van 2018 wordt volledig beheerst door de WK-gekte. Hoe beter onze Duivels in Rusland presteren, hoe drukker het wordt voor de veiligheidsdiensten in België. In dorpen en steden worden op pleinen grote schermen geïnstalleerd zodat zoveel mogelijk supporters de avonturen van kapitein Hazard en co kunnen volgen. ​ Julien Van Belle van de voetbalcel gaat langs op het terrein om na te gaan of de veiligheidsvoorschriften tijdens voetbalgerelateerde evenementen voldoende gerespecteerd worden.

Politie Brussel draait overuren. In de hoofdstad moeten de politiediensten niet enkel extra waakzaam zijn tijdens de wedstrijden van België, maar ook tijdens risicowedstrijden tussen andere landen. Wanneer de Rode Duivels eindelijk terugkeren van een succesvol WK en uitgebreid gehuldigd worden in Brussel, verandert het stadscentrum in een grote, kolkende mensenmassa. De politie doet al het nodige om incidenten te voorkomen.

“Het is héél belangrijk om ook zelf op het terrein te gaan, zo kan ik de lokale contacten onderhouden en informatie uitwisselen over recente dossiers.” - Julien Van Belle, verantwoordelijke voetbalcel

 “Ik moet toegeven: het geeft mij een persoonlijke voldoening om erbij te zijn. Dit zijn zaken die niet iedereen zomaar kan beleven in zijn loopbaan.” - Philippe Vandenhole, 1ste commissaris Politie Brussel

AFLEVERING 5 (25 februari)

Al 175 jaar worden in Gent tijdens de zomer Gentse feesten georganiseerd. De muziek en sfeer zorgen voor een ware volkstoeloop en dat betekent heel wat extra werk voor de veiligheidsdiensten. Die moeten er, naast hun normale taken, vooral voor zorgen dat er in al het gewoel geen mensen worden verpletterd of platgedrukt.

Tijdens de feesten van 2018 wordt er een rampoefening georganiseerd om te testen hoe snel de hulpdiensten kunnen reageren op een rampsituatie. Yves Stevens, de woordvoerder van het Crisiscentrum, test met de lokale veiligheidsverantwoordelijke het Be-Alert systeem uit. Binnen een bepaald gebied willen ze iedereen een alarm-smsje sturen. Hoewel het OCAD voor België het dreigingsniveau heeft verlaagd naar 2, blijven de veiligheidsdiensten extra waakzaam.

 “Een massa mensen is héél onvoorspelbaar. Als er dan plots paniek uitbreekt… De grootste nachtmerrie van elke hulpverlener is het Heizeldrama. Dat is wat een massa allemaal kan teweegbrengen.” - Chris De Pauw, luitenant brandweer Gent

AFLEVERING 6 (4 maart)

21 juli, de nationale feestdag, betekent elk jaar het absolute hoogtepunt voor Yassin Chourouhou. Hij is als chef van de protocoldienst Binnenlandse Zaken niet alleen verantwoordelijk voor de goede gang van zaken rond het Te Deum, maar ook voor de ontvangst en de veiligheid van de vips tijdens het nationaal défilé.

Sinds de aanslagen van 2016 zijn de veiligheidsmaatregelen nog verder aangescherpt tijdens evenementen met een grote symboolwaarde, evenementen zoals het nationaal défilé. In het Crisiscentrum volgt Bart Raeymaekers in samenwerking met andere veiligheidsdiensten het verloop van het défilé nauwgezet op. Op het terrein zelf probeert Politie Brussel orde op zaken te stellen en te verhinderen dat er ongelukken gebeuren tijdens de grote volkstoeloop.

“21 juli, dat is 100 procent adrenaline. De energie die dag krijg ik ’s morgens om half zes als mijn zoon Hakim naar mij loopt en roept: ‘Papa, jij bent de beste en alles gaat goed verlopen. Ik heb vertrouwen in jou.’ Dat meent hij. En dat geeft me een boost.’ - Yassin Chourouhou, chef protocol Binnenlandse Zaken

AFLEVERING 7 (11 maart)

Het Crisiscentrum is regelmatig in de weer met oefeningen om toekomstige dreigingen en risico’s in te dammen of te voorkomen. Tijdens ‘Biogarden’ wordt een biochemische aanslag op een pizzeria gesimuleerd om de communicatie en samenwerking tussen de verschillende diensten uit te testen. Portex is dan weer een grootschalige oefening onder leiding van de Antwerpse gouverneur, waarbij in de haven van Antwerpen een terroristische aanval op een schip wordt aangepakt. PNR (Passenger Name Record) is de nieuwste dienst van het Crisiscentrum. Met dit controlesysteem op passagierslijsten voor onder andere vliegverkeer neemt België het voortouw in Europa. Met PNR zouden de bewegingen van leden van terreurorganisaties of criminele organisaties gemakkelijker te traceren zijn.

Op de dienst permanentie van het Crisiscentrum staan ze scherp om te anticiperen op een nieuw fenomeen: de acties van de gele hesjes. Een vorige betoging is danig uit de hand gelopen en daarom worden dit keer de veiligheidsdiensten in zaal 15 samen geroepen om een nieuwe, niet toegelaten manifestatie op te volgen.

 “Die oefeningen zijn echt belangrijk om onze procedures en infrastructuur te testen. Wij hebben dat nodig. We bereiden ons zo goed mogelijk voor op een noodsituatie, zodat we er kunnen op vertrouwen dat die procedures geoefend zijn en dat we daarmee structuur in de chaos kunnen creëren.” - Bart Raeymaekers, directeur-generaal Crisiscentrum

“Het noodplan kan je vergelijken met je brandverzekering. Dat moet je afsluiten of je dat nu wil of niet, maar je hoopt dat je dat nooit moet gebruiken.” - Leen Depuydt, directeur Noodplanning

 “Het grote voordeel van onze ‘profiling’ die we hier toepassen, is dat die gebaseerd is op harde informatie. Op betalingswijze, op moment van betaling, op moment van boeking. Die is niet gebaseerd op het uitzicht van mensen, die is niet gebaseerd op het feit of iemand te groot of te klein is, of te donker of te licht is.” - Gunter Ceuppens, directeur BelPIU

De veiligheid van het land: vanaf 28 januari elke maandag om 21.30 uur op Eén.

De veiligheid van het land is een programma van Sylvester voor Eén.