Factcheckers: Hoe betrouwbaar is een EPC-score? Kunnen speedpedelecs een snelheidsboete krijgen? Wat leveren onnozele klachten op?

Maandag 20 november 2023 - Ze zeggen wel eens: ‘alle goede dingen bestaan uit drie’. Maar Britt Van Marsenille, Jan Van Looveren en Thomas Vanderveken bewijzen dat sommige goede dingen uit vier bestaan. Na drie bijzonder succesvolle en spraakmakende seizoenen keren Vlaanderens bekendste feitencheckers dit najaar immers terug met het vierde seizoen van Factcheckers.

Ook deze keer zetten ze hun beproefde technieken in om feit van fictie te onderscheiden: ze storten zich enthousiast in onderzoek, groots opgezette experimenten en spraakmakende testen. Bovendien gaat het trio meer dan ooit undercover in een poging de waarheid te achterhalen.

Deze week nodigen Jan en Thomas enkele energiedeskundigen uit om een EPC-score op te stellen voor een eengezinswoning. In theorie zouden alle deskundigen een gelijkaardige score moeten toekennen aan hetzelfde huis, maar loopt het ook zo in de praktijk? Beide factcheckers kruipen ook op de fiets om te checken of speedpedelecs geflitst kunnen worden door snelheidscamera’s. En Britt verzint, met de hulp van Jan en Thomas, de meest van de pot gerukte consumentenklachten om uit te zoeken of dit soort reclamaties gratis producten, waardebonnen of kortingen opleveren.

Factcheck: Een EPC-score is altijd nauwkeurig

Een energieprestatiecertificaat, kortweg EPC, is een attest dat iedere verkoper of verhuurder van een woning moet voorleggen aan geïnteresseerde kopers of huurders. Het EPC informeert over de energiezuinigheid van een woning. Sinds de energiecrisis swingt de vraag naar energiezuinige woningen de pan uit.

Omdat een gunstige EPC-score de verkoopprijs van een woning doet stijgen, is het natuurlijk belangrijk dat die EPC-score steeds nauwkeurig en betrouwbaar is. Want als je als koper bereid bent om een extra cent neer te tellen voor een energiezuinig stekje, wil je er natuurlijk zeker van zijn dat de EPC-score een correcte weergave is van de energiezuinigheid van een woning. Maar als je sommige krantenkoppen mag geloven, dan zou die score niet altijd even correct en betrouwbaar zijn. Reden genoeg voor Thomas en Jan om de proef op de som te nemen. Beide factcheckers nodigen enkele energiedeskundigen uit om een energieprestatiecertificaat op te stellen van een doorsnee woning. Gaan de deskundigen allemaal op dezelfde manier te werk bij hun plaatsbezoek? Hoe luidt hun oordeel? En vooral: kennen ze ook allemaal een gelijkaardige EPC-score toe aan de woning?

Thomas Vanderveken: “We hebben al wel vaker undercover onderzoek gedaan bij Factcheckers. En meermaals hebben we dan dingen vastgesteld die niet helemaal volgens het boekje verliepen. Maar wat we bij deze reportage zijn tegengekomen, dat tart toch alle verbeelding. ’t Is dat we dit onderzoek zelf met grote zorg en ernst hebben opgezet, want anders zou je toch echt denken dat je met slapstick te maken had.”

Factcheck: Speedpedelecs kunnen geen snelheidsboete krijgen

Nergens zijn speedpedelecs – elektrische fietsen die tot 45 km/u mogen rijden – zo populair als in Vlaanderen. Per 100.000 inwoners zouden er in Vlaanderen zes keer meer speedpedelecs rondrijden dan in fietsminnend Nederland. En ook al lijkt de hype niet te stoppen, toch hebben de snelle fietsen hun reputatie tegen. Er circuleren heel wat klachten op het web over “fietsterroristen” en “snelheidsduivels” die met hun rotvaart de straten en het fietspad onveilig zouden maken. Terechte klachten of niet, als je ook artikels tegenkomt die beweren dat speedpedelecs zelfs helemaal geen snelheidsboetes kunnen krijgen, dan heb je niet meer aanleiding nodig voor een factcheck.

Zo denken Jan en Thomas er ook over en daarom kruipen ze zelf op de fiets … in een poging om zich te laten flitsen. En daarbij gaan ze – zoals we dat van hen gewoon zijn – niet over één nacht ijs. Met medewerking van de politie trekken ze naar verschillende zones en langs verschillende soorten snelheidscamera’s. Ze trappen de longen uit hun lijf … maar worden ze ook beboet?

Jan Van Looveren: “We hebben geprobeerd om een snelheidsboete te krijgen op een weg met een vaste flitspaal. We hebben ook als een gek getrapt op een baan met trajectcontrole en we hebben geprobeerd ons te laten flitsen door een bemande mobiele snelheidscamera. Ik ga nog niet alle resultaten verklappen, maar ik kan wel zeggen dat we boetes hebben gekregen … en daar waren best stevige bij. En ’t is niet dat we voor ons plezier te snel hebben gereden hé … alles om de verkeersveiligheid en de infrastructuur op de openbare weg te verbeteren, je kent ons!”

Factcheck: Onnozele klachten zijn geld waard

“Niet tevreden, geld terug!”, “Aankopen met omruilgarantie” en “14 dagen bedenktijd”: het zijn maar enkele van de vele slogans waarmee verschillende bedrijven en winkelketens klanten proberen te lokken. Het lijkt ook de logica zelve dat je als consument op een of andere manier gecompenseerd wordt als je niet tevreden bent over de kwaliteit van je aankoop.

Maar op het internet circuleren er toch ook heel wat berichten van consumenten die blijkbaar ook een compensatie kregen na gekke of ongegronde klachten. Zo kreeg iemand zes blikken soep van de fabrikant na een klacht over net iets te weinig balletjes in de soep. Een andere consument maakte een pak snoepjes open, liet die enkele dagen geopend staan en kreeg vervolgens een nieuw pak snoep opgestuurd nadat hij had geklaagd over hard geworden snoepjes.

Als je die berichten mag geloven, dan lijkt het alsof werkelijk geen klacht zo gek is, of ze kan je wel een gratis product, een waardebon of een korting opleveren. Precies dat zoekt Britt uit. Met de hulp van Thomas en Jan verzint ze de meest van de pot gerukte klachten en gaat ze na of bedrijven haar effectief compenseren. Ze probeert ook een antwoord te vinden op de vraag waarom bedrijven lijken in te gaan op al die onnozele klachten.

Britt Van Marsenille: “Zoals we dat altijd doen bij Factcheckers, hebben we ook deze test heel grondig aangepakt. We hebben klachtenmails gestuurd naar 100 fabrikanten en winkels. Het heeft een pak meer tijd en werk gekost dan ik op voorhand had gedacht. Maar de antwoorden en het resultaat van dit onderzoek had ik dan ook weer niet verwacht.”

De derde aflevering van Factcheckers: woensdag 22 november om 20.45 uur op VRT 1 en VRT MAX.