Factcheckers: Hoe zwaar is een lange busrit voor kinderen in het buitengewoon onderwijs?

Maandag 17 maart 2025 - Britt Van Marsenille, Jan Van Looveren en Thomas Vanderveken bundelen opnieuw de krachten voor het zesde seizoen van Factcheckers. Acht afleveringen lang zullen ze feit van fictie onderscheiden. Verwacht dus nog meer diepgravend onderzoek, straffe experimenten en verrassende testen.

Deze week ondervinden Britt, Jan en Thomas aan den lijve de impact van lange busritten op kinderen in het buitengewoon onderwijs. De opzienbarende test zorgt voor heel wat emoties. Britt zoekt voorts uit hoeveel geld de aanwezigheid van schadelijke uitheemse planten en dieren ons kost. En Jan rijdt mee met de Gentse brandweer om te onderzoeken of de nieuwe generatie verkeerslichten ongevallen kan voorkomen.

De vierde aflevering van Factcheckers: dinsdag 18 maart om 20.45 uur op VRT 1 en VRT MAX.

Factcheck: Een busrit van 90 minuten naar school is onmenselijk lang

In het buitengewoon onderwijs hebben sommige leerlingen recht op leerlingenvervoer via speciaal ingelegde bussen. Dat wil zeggen dat je als leerling van thuis of van op een opstapplaats met de bus naar school wordt gebracht. Deze gratis service van de Vlaamse Overheid geldt evenwel niet voor ieder kind. Een van de regels om gebruik te kunnen maken hiervan is dat je als leerling naar de dichtstbijzijnde school gaat waar ze jouw opleiding aanbieden.

De Lijn staat in voor deze ritten en zorgt ook voor de planning, maar het zijn externe busmaatschappijen die de ritten uitvoeren en dit in opdracht van De Lijn. Volgens recente cijfers zouden in totaal meer dan 40.000 leerlingen dagelijks gebruik maken van zo’n busrit. Het vergt dus heel wat werk om dit vervoer in goede banen te leiden. De Vlaamse Overheid heeft hierbij een 90-minutenregel als streefdoel ingevoerd. Dit houdt in dat een kind niet langer dan anderhalf uur op de bus zou mogen zitten voor een enkele rit van huis naar school of van school weer naar huis.

Volgens verschillende bronnen zou 25% van de kinderen toch langer dan 90 minuten op de bus zitten bij dat leerlingenvervoer. Britt, Jan en Thomas zoeken uit welk effect dit heeft op het welzijn van de kinderen en wat de impact is op het gezinsleven.

Thomas Vanderveken: "Britt, Jan en ik hadden een plan uitgewerkt voor deze factcheck. Britt zou met de auto het traject volgen van een busrit, samen met de moeder van een jongen die dagelijks gebruikmaakt van het leerlingenvervoer. Jan en ik zouden elk met onze eigen auto vertrekken vanaf de woning van die jongen op het moment dat hij met de bus naar school vertrok. Jan wilde nagaan hoe ver hij kon komen in de tijd die de bus nodig had om naar school te rijden. Ik ga nog niets verklappen, maar ik kan wel zeggen dat het resultaat hallucinant was. Ik kwam na amper 25 minuten al bij de school aan. Voor mij was het dan een kwestie van wachten op de bus. Dat wachten werd zo frustrerend en pijnlijk tegelijk, dat het mij even te veel werd. Het is bij Factcheckers nog niet vaak gebeurd, maar daar bij die school kon ik mijn tranen niet meer bedwingen."

Factcheck: Invasieve exoten kosten ons handenvol geld

We staan er tegenwoordig niet meer bij stil, maar heel wat traditionele gerechten zijn lang niet zo klassiek als ze lijken. Balletjes in tomatensaus, de kerstkalkoen en de typische Belgische friet … ze zijn eigenlijk niet van bij ons. Tomaten, aardappelen en kalkoenen werden enkele honderden jaren geleden ingevoerd vanuit Amerika. De soorten deden het hier erg goed en maken nu dus deel uit van onze “typisch” Vlaamse keuken. Er zijn nog veel andere soorten die door toedoen van de mens in onze streken hun intrek namen. Vaak is daar geen probleem mee. Maar sommige soorten gedijen hier zo goed dat ze inheemse soorten verdrukken. In dat geval worden dit soort planten en dieren invasieve exoten genoemd. Omdat ze meestal geen natuurlijke vijanden hebben, kunnen ze zich gemakkelijk vermenigvuldigen en vormen ze soms een ware plaag. Daarbij brengen ze schade toe aan gewassen of aan dijken, grachten en sluizen. Dat gaat ook gepaard met een hoge kostprijs. Hoeveel de aanwezigheid van deze invasieve exoten ons jaarlijks kost, zoekt Britt uit in de vierde aflevering van Factcheckers.

Britt Van Marsenille: "Ik riep voor deze check de hulp in van mijn twee kompanen. Jan stuurde ik naar de Scheldeoever waar ze af te rekenen hebben met de bijzonder hardnekkige Japanse duizendknoop. En Thomas ging naar de stille Kempen, op zoek naar Chinese wolhandkrabben. En ikzelf trok een imkerpak aan om in Gent nesten van de Aziatische hoornaar te gaan verdelgen. Zo’n nest van dichtbij zien, dat is best indrukwekkend."

Factcheck: Slimme verkeerslichten helpen verkeersdrama's voorkomen

Elke week moeten de hulpdiensten vele honderden keren uitrijden om hulp te verlenen na verkeersongevallen. We staan er maar zelden bij stil dat prioritaire voertuigen soms ook zelf betrokken kunnen geraken bij een verkeersongeval. Als ze hun sirene en zwaailichten aansteken, dan hebben hulpdiensten voorrang. Ze mogen dan ook door het rode licht rijden. Maar daar is dus wel een serieus risico aan verbonden. Om het risico op ongevallen bij dit soort situaties te verminderen, loopt er bij de Gentse brandweer een proefproject. Daarbij krijgen brandweerwagens altijd groen licht.

Jan mag meerijden met de Gentse brandweer om het systeem in de praktijk te testen. Hij wil nagaan hoeveel veiliger interventies van de brandweer worden dankzij dit systeem met zogenaamde slimme verkeerslichten. En voor die interventie rukt hij uit om mede-factchecker Thomas te gaan redden.

Jan Van Looveren: "Ik heb voor deze check met enkele ambulanciers en brandweermannen gesproken die al een verkeersongeval hebben meegemaakt. Ik hoorde van hen hoe gevaarlijk de situatie kan zijn zonder slimme verkeerslichten. En ik moet zeggen dat mijn respect voor deze mensen alleen nog maar is gestegen."