Factcheckers: Springen we te nonchalant om met onze wachtwoorden?

Maandag 13 mei 2024 - In een wereld die steeds meer gedigitaliseerd geraakt, blijven Britt Van Marsenille, Jan Van Looveren en Thomas Vanderveken feiten checken in een nieuw seizoen van Factcheckers. In de vijfde aflevering vallen Britt en Jan van de ene verbazing in de andere wanneer ze redacteurs undercover laten langsgaan bij lifecoaches. Thomas ontdekt een wel heel ranzig kantje van een sociaal media-kanaal en is hier zodanig door geschokt dat hij een halt wil toeroepen aan de extreme content die verschijnt in sommige chatgroepen. Het brengt hem tot bij het Europees parlement en de minister van Binnenlandse Zaken. Jan organiseert een experiment met een honderdtal kijkers om te achterhalen hoe nonchalant zij omspringen met hun wachtwoord. Lukt het hem ook om van enkelen het wachtwoord te laten kraken? 

Zes afleveringen lang zetten de drie Factcheckers hun beproefde technieken in om feit van fictie te onderscheiden: diepgravend onderzoek, groots opgezette experimenten en spraakmakende testen. En in seizoen vijf doen ze dat voor checks die allemaal iets te maken hebben met de digitale wereld.

De vijfde aflevering van Factcheckers: woensdag 15 mei om 20.45 uur op VRT 1 en VRT MAX.

Factcheck: Sommige lifecoaches gaan hun boekje te buiten

Misschien heb je het zelf al gemerkt wanneer je video’s bekijkt op YouTube of Reels op Instagram. Je lijkt soms wel overspoeld te worden met berichten en advertenties van allerlei coaches die een e-book of een online sessie aan de man proberen te brengen. Je vindt in kranten ook heel wat stukken terug over de bedenkelijke praktijken van sommige van die coaches of het gebrek aan medische scholing van lifecoaches die beweren mensen met mentale problemen te kunnen helpen. ​ 

Om na te gaan of sommigen van hen kwakzalvers zijn, zoals sommige bronnen beweren, gaan Britt en Jan op onderzoek. Ze nemen de sites van enkele coaches onder de loep en nemen contact op met verschillende coaching-federaties, waar ze te horen krijgen dat het behandelen van patiënten met mentale klachten zoals depressies helemaal niet tot het takenpakket behoort van de lifecoaches. Groot is hun verbazing dan ook wanneer ze merken dat heel wat gecontacteerde coaches er geen punt van maken om mensen met depressie-klachten te behandelen. Hoewel ze bijvoorbeeld onmiddellijk zouden moeten doorverwijzen naar psychiaters of psychologen, beweren velen depressies te kunnen behandelen met dierentherapie, tekensessies of zelf ontwikkelde behandelingen. ​ 

Britt Van Marsenille: "Wat mij opviel bij veel van die coaches, is dat er vaak in quotes wordt gesproken die wel goed zijn om ze op een scheurkalender te zetten, maar die eigenlijk de patiënt zelf geen stap verder helpen."

Factcheck: Extreme content is veel te toegankelijk op Telegram

Er is de laatste tijd heel wat te doen rond jongeren die pest- en vechtvideo’s delen op kanalen als TikTok en Instagram. Als we het internet mogen geloven, dan zou het toch met name en vooral Telegram zijn waar gretig racistische, vrouwonvriendelijke en bloederige berichten, foto’s en video’s gepost worden. Blijkbaar is het ook algemeen geweten dat het criminele milieu graag en veel gebruik maakt van Telegram. Je kan je wel afvragen of de inhoud van sommige posts echt zo gortig is en zo gemakkelijk te raadplegen als soms beweerd wordt … als dan blijkbaar ook algemeen geweten is dat Telegram deze inhoud zo toegankelijk maakt. 

Thomas duikt net daarom onder in de wereld van chatgroepen op deze berichtendienst en doet de ene onthutsende vaststelling na de andere. Zijn check leidt hem ook langs de politie, de substituut-procureur des Konings, het Europees parlement en de minister van Binnenlandse Zaken. 

Thomas Vanderveken: "Waar ik echt van stond te kijken, is dat je op het internet keiveel artikels vindt over de rare, de ranzige en de soms blijkbaar criminele kantjes van Telegram en dat daar tegelijk niemand iets lijkt tegen te doen of te kunnen doen."

Factcheck: We springen te nonchalant om met onze wachtwoorden

Het is haast niet te geloven dat de top 5 van meest gebruikte wachtwoorden wereldwijd nog steeds bestaat uit 1234, 123456789, 12345678, admin en verrassing oh verrassing … 123456! Als je dan artikels tegenkomt die beweren dat we met z’n allen te nonchalant omspringen met onze wachtwoorden, klinkt dat uiteraard allesbehalve verrassend. Tegelijk valt de populariteit van die kinderlijk eenvoudige wachtwoorden niet te rijmen met de digitale tijden waarin we leven en waarin elke week wel een bericht in de pers waarschuwt voor de gevaren van hacking, phishing of andere vomen van online fraude. Precies daarom zoekt Jan uit of we inderdaad als Vlaming te nonchalant omspringen met onze paswoorden. En daarvoor schakelt hij de hulp in van een ethisch hacker en van een honderdtal kijkers. Slaagt de ethisch hacker erin om de wachtwoorden van de kijkers te kraken? Je ontdekt het in de voorlaatste aflevering van het vijfde seizoen van Factcheckers. 

Jan Van Looveren: "Ik had honderd mensen uitgenodigd voor mijn eigen Homo Digitalis, een test waarbij ik eerst via allerlei stellingen probeerde te achterhalen hoe Vlamingen omspringen met hun wachtwoord. Daarna vroeg ik aan de deelnemers wie zijn of haar wachtwoord wilde laten kraken. Ofwel waren ze er zelf van overtuigd dat hun wachtwoord niet te kraken viel of ze hadden heel veel vertrouwen in onze goede bedoelingen … terecht uiteraard. Maar bijna iedereen ging ermee akkoord om de ethisch hacker los te laten op zijn wachtwoord."

Factcheckers maakt deel uit van het VRT-aanbod rond digitale inclusie, met de steun van de Vlaamse overheid.