Factheckers gaat digitaal in vijfde seizoen: van internetoplichting over straffe experimenten tot digitale tips

Dinsdag 26 maart 2024 - In een wereld die steeds meer gedigitaliseerd geraakt, blijven Britt Van Marsenille, Jan Van Looveren en Thomas Vanderveken feiten checken in een nieuw seizoen van Factcheckers. Zes afleveringen lang zetten ze hun beproefde technieken in om feit van fictie te onderscheiden: diepgravend onderzoek, groots opgezette experimenten en spraakmakende testen. En in seizoen vijf doen ze dat voor checks die allemaal iets te maken hebben met de wereld van mobiele communicatie en internet, van sociale media en apps, van hardware en software. Want de digitale trein dendert voort, maar het is een flinke uitdaging om dat tempo te blijven volgen. Gelukkig zijn Britt, Jan en Thomas er om een handje te helpen.

Hoe gemakkelijk trap je in de val van phishing-mails? Hoe hard leidt een gsm achter het stuur nu werkelijk af? Is ons internetabonnement trager dan ons wordt beloofd? Hoe groot is de impact van veel schermtijd? Is online shoppen echt zo slecht voor het milieu als vaak wordt gedacht? Het zijn maar enkele van de vele vragen waarop Britt, Jan en Thomas een antwoord proberen te vinden in een nieuwe reeks vol spanning, emotie en humor.  

Britt Van Marsenille: "We hebben ontzettend veel kijkersvragen en suggesties gekregen voor nieuwe factchecks. En daarbij viel het ons op hoe vaak er vragen werden gesteld over sociale media en internet en digitalisering in het algemeen."

Thomas Vanderveken: "Door al de kijkersvragen rond digitalisering dachten we: laat ons eens een reeks maken over dit soort onderwerpen. Want digitalisering zit overal in ons dagelijks leven, maar toch roept het net blijkbaar heel wat vragen op."

Jan Van Looveren: "Wie denkt dat we een heel seizoen achter onze laptop hebben gezeten, die vergist zich. Ook al hadden onze checks dan te maken met internet en computers, toch zitten er ook in deze reeks heel wat fysieke proeven en straffe testen."

Factcheckers: vanaf 10 april elke woensdag om 20.55 uur op VRT 1 en VRT MAX.

Korte inhouden

Aflevering 1 (10 april)

In de eerste aflevering van Factcheckers onderzoeken Thomas en Britt hoe gemakkelijk je goud uit je gsm kan halen. Samen met Jan zetten ze een grote inzamelactie op poten om afgedankte gsm’s in te zamelen én roepen ze ook Vlaanderen op om zoveel mogelijk oude gsm’s in te zamelen. Jong en oud kan helpen, zo staan er dankzij Ketnet ook speciale inzamelboxen op scholen. Wat het resultaat van de grote actie is, komen we te weten op het einde van dit vijfde seizoen. 

Britt zoekt uit of je op het internet de anonimiteit kan omzeilen die verplicht is bij spermadonatie via een fertiliteitskliniek. En Jan ontdekt gehackte Facebookprofielen die online te koop worden aangeboden. Hij probeert de eigenaar van een account op te sporen om die te waarschuwen. 

Aflevering 2 (17 april)

Deze week zoekt Britt uit of mensen een vreemde USB-stick zomaar gebruiken. Ze richt zich eerst op Jan en Thomas en organiseert vervolgens een grote sensibiliseringsactie waarbij ze op verschillende openbare plekken USB-sticks gaat verspreiden. 

Jan en Thomas zoeken proefondervindelijk uit wat de impact is van schermtijd. En het trio gaat winkelen om te ontdekken of online shoppen slechter is voor het milieu dan fysiek winkelen. 

Aflevering 3 (24 april)

In de derde aflevering voert Thomas de ene na de andere snelheidstest uit om te checken of je als consument altijd de internetsnelheid krijgt die jou wordt beloofd.  

Britt wordt voor één dag zelf moderator op het sociale media-kanaal van de VRT-nieuwsdienst. Ze ontdekt dat deze job in de praktijk toch heel iets anders is dan wat de mediaplatformen ons soms laten geloven. Thomas voert een experiment uit met scholieren die hij notities laat nemen tijdens de les, enerzijds met pen en papier en anderzijds met de laptop. 

Aflevering 4 (1 mei)

Op 1 mei probeert Thomas zijn collega's Britt en Jan in de val te laten trappen van phishing. En die poging kent een verrassende wending. Om na te gaan of iedereen slachtoffer kan worden, stuurt hij ook phishingmails naar de VRT-collega’s. 

Jan zet een experiment op poten waarbij hij kijkers een parcours laat afleggen om uit te zoeken hoezeer een gsm zorgt voor afleiding. En hij nodigt een woonbioloog uit om de straling in zijn huis te meten en stelt zijn hersenen ten dienste van de wetenschap om uit te zoeken wat het effect is van straling. 

Aflevering 5 (15 mei)

In de vijfde aflevering neemt Britt de wereld van lifecoaches onder de loep. Veel van hen bieden online cursussen of e-books aan en adverteren intensief op het internet. Na een "website-check” stuurt Britt samen met Jan enkele redacteurs in een undercoveractie naar mental coaches. Ze vallen daarbij van de ene verbazing in de andere. 

Thomas ontdekt een wel heel ranzig kantje van Telegram en is hier zodanig door geschokt dat hij een halt wil toeroepen aan de extreme content die verschijnt in sommige chatgroepen op het sociale mediaplatform. Het brengt hem tot bij het Europees parlement. Jan organiseert een experiment met een honderdtal kijkers om te achterhalen hoe nonchalant zij omspringen met hun wachtwoord. Lukt het hem ook om van enkelen het wachtwoord te laten kraken? 

Aflevering 6 (22 mei)

In de laatste aflevering van Factcheckers trekken Britt, Jan en Thomas naar een woonzorgcentrum om er 24 uur lang mee te draaien met het personeel. Want hoewel ook in dit soort instellingen digitalisering het werk zou moeten verlichten, kampen veel woonzorgcentra blijkbaar net met een heel hoge werkdruk door personeelstekort. Britt, Jan en Thomas willen onderzoeken of op deze manier toch nog een waardige oude dag kan gegarandeerd worden voor de bewoners. 

Jan onderzoekt onder meer hoe goed AI is in het voorspellen van de uitslag van de koers en van de Oscars. En we komen eindelijk te weten wat de grote gsm-inzamelactie van Thomas, Jan en Britt heeft opgeleverd. 

Factcheckers maakt deel uit van het VRT-aanbod rond digitale inclusie, met de steun van de Vlaamse overheid.