Het Hoge Noorden: Annemie Struyf volgt zeven Vlaamse gezinnen met een droom

Een jaar lang trekt journaliste Annemie Struyf door Noorwegen, op bezoek bij landgenoten die in het Hoge Noorden een nieuw leven willen beginnen. “Waarom verhuizen jullie naar het noorden en de koude, terwijl jullie ook naar het zuiden en de zon kunnen trekken?” is de grote vraag die nieuwkomers in Noorwegen vaak krijgen. Toch kiezen vele Vlamingen voor een leven daar. Annemie volgt zeven Vlaamse gezinnen die naar het Hoge Noorden verhuizen - sommigen wonen er al een tijdje, anderen maken nu plannen om te vertrekken uit België en ginds een leven uit te bouwen.

Net als met haar succesvolle reportagereeksen in Frankrijk en Spanje geeft Annemie met Het Hoge Noorden een verrassende en hartverwarmende inkijk in de diepgewortelde cultuur en het adembenemende natuurschoon van de Noren. Ver voorbij de clichés van fjorden, sneeuw en Vikings is Het Hoge Noorden vooral een meeslepende reeks over dromen en verlangens, vallen en opstaan, en weer verder gaan.

Annemie: “Met eigen ogen het noorderlicht zien. Een sneeuwtocht met sledehonden. Een trektocht over het ijs. Kamperen op de Noordkaap. Het is opvallend hoe het Hoge Noorden de laatste jaren piekt bij de meest populaire vakantie- en droombestemmingen: Noorwegen en Zweden staan aan de top, maar ook Finland en IJsland spreken enorm tot de verbeelding. Vooral Noorwegen raakt een gevoelige snaar: met z’n bijzondere geografie, de lange kustlijn met de ontelbare fjorden, de veerboten, de betoverende eilanden, het extreme klimaat, het noorderlicht, de ruimte en de zuurstof, de schoonheid en de ruwe, ongerepte natuur. Maar langs de andere kant: waarom zouden mensen naar een land willen verhuizen, waar de winters lang en donker zijn, en de zomers ultrakort? Waar het koud is, en vaak regent? Waar de afstanden enorm zijn en het sociale leven vaak beperkt?"

Dat zoekt Annemie uit in Het Hoge Noorden. Ze volgt zeven gezinnen die voluit voor een nieuw leven kiezen: Adriaan en Silje, Veerle en Eddy, Marijke en Kris, Kim en Jochem, Karin en Benjamin, Soetkin, en Leen en Daniël.

Het Hoge Noorden: vanaf 29 december elke dinsdag om 20.40 uur op Eén.

Het Hoge Noorden is hip

Na Frankrijk in La vie en rose en Spanje in Eviva España is Noorwegen de focus van deze nieuwe reeks van Annemie. Niet alleen als vakantiebestemming, maar ook als nieuwe thuis spreekt Noorwegen heel wat jonge mensen en gezinnen aan. Een land als Noorwegen heeft namelijk veel troeven: zo behoren de Noren tot de gelukkigste mensen ter wereld. Dankzij zijn olie- en gasvoorraden is Noorwegen ook een bijzonder rijk land. Met dat geld bouwen de Noren wegen en organiseren ze een uitstekend openbaar vervoer, met veerboten die stipt op tijd zijn. Scholen bestaan uit kleine klasjes met verschillende leerkrachten. De Noren hebben ook korte werkdagen - gezin en vrije tijd zijn van het grootste belang. Kinderen worden in de watten gelegd. Een vrouw die bevalt, krijgt bijna een jaar bevallingsverlof; kersverse vaders krijgen drie maanden verlof. Daarnaast is Noorwegen een immens groot land voor het beperkte aantal inwoners, zodat iedereen veel ruimte heeft.

Annemie: "Wat me opviel, is dat mensen die naar Noorwegen verhuizen een ander profiel hebben dan mensen die naar het zuiden trekken. Ze zoeken vooral een betere balans tussen werk en gezin, willen meer levenskwaliteit, of hebben een grote liefde voor de natuur en het buitenleven. Ook worden vooral jongere mensen aangetrokken door de ongerepte natuur en het avontuur."

Noorwegen is dan ook een interessant land om als jong gezin naar te verhuizen, want de Noorse overheid ondersteunt actief de jonge gezinnen die naar de afgelegen gebieden of eilanden willen verhuizen. Wie als nieuwkomer een inkomen probeert te verwerven – in het toerisme of de landbouw bijvoorbeeld - krijgt flinke subsidies. Nieuwkomers krijgen intensieve taalcursussen en extra ondersteuning. Jonge, ondernemende vrouwen worden aangemoedigd door een mooi subsidiesysteem. Maar ook een man krijgt – op vlak van werk en gezin, bevallingsverlof of hoederecht - in Noorwegen veel rechten en kansen.

Wie ontmoet Annemie in Noorwegen?

Adriaan en Silje

Op Sørøya - een eiland in de buurt van Hammerfest, de meest noordelijke stad van Europa - woont Adriaan (32 jaar) met zijn Noorse vrouw Silje en hun baby Pelle. Adriaans moeder Annemie woont ook bij hen in. Samen met haar man emigreerde ze twaalf jaar geleden vanuit Antwerpen naar deze extreem afgelegen plek. Adriaan verhuisde aanvankelijk niet mee maar begon in Antwerpen te studeren. Lange tijd leek hij voorbestemd voor een academische carrière, maar op een dag verhuisde hij toch naar het eiland Sørøya om de boerderij van zijn ouders over te nemen en verder uit te bouwen. Met zijn honderden ​ schapen is hij altijd druk in de weer op de boerderij. Maar Adriaan leidt alles met zachte hand. Hij is een jonge, integere, filosofische man die recht vanuit zijn hart spreekt.

Adriaan is, naast zijn job op de boerderij, ook vuilnisman en sneeuwruimer op het eiland, waardoor hij veel respect van de andere eilandbewoners krijgt. Via Adriaan leert Annemie het eiland kennen, het schooltje met vier leerkrachten voor zeven leerlingen, het winkeltje waar elke dorpeling zijn eigen koffiemok heeft en koffie komt drinken, het visfabriekje, en de kade waar één keer per dag de veerboot aanlegt - meteen het enige contact met het vasteland.

Adriaan: “Noorwegen doet grote inspanningen om kleine schapenboeren zoals ik te ondersteunen. De helft van onze inkomsten is overheidssteun, de andere helft bestaat uit onze eigen opbrengst van vlees en wol. Rijk zal ik er nooit van worden, maar ik krijg er wel andere dingen voor terug: ‘s zomers ronddolen op de prachtigste plekken en mijn schapen met hun lammeren zien rondlopen."

“Jij noemt deze plek extreem afgelegen, maar zo voel ik dat niet aan. Als je je ergens thuis voelt, voelt die plek niet afgelegen maar dichtbij. Voor mij is dit het centrum van het leven. Deze plek is mijn thuis. Hier wil ik mijn hele leven blijven. Vind jij dit leven hard? Ach, wat is hard? Kijk om je heen, de schoonheid van de zee en de bergen, dit landschap met al die eilanden. Elke dag opnieuw besef ik wat een unieke plek dit is. Hier thuiskomen is écht thuiskomen.”

Veerle en Eddy en hun dochters

Veerle (50) en Eddy (56), afkomstig uit het Limburgse Zutendaal, hebben samen zeven kinderen. Ze maken zich klaar om naar Noorwegen te verhuizen. Alleen de drie jongste dochters verhuizen mee naar Mindlandet, een piepklein eiland vlak onder de poolcirkel. Daar hebben ze een oude boerderij gekocht en wil Veerle een “gezondheidsproject” opstarten en zelfvoorzienend gaan leven. Op het eiland wonen bijna geen jongeren meer, en er zijn geen voorzieningen. Geen school, geen winkel, geen dokter, niets. Dat maakt de eilandbewoners afhankelijk van de veerboot die voor hen de enige link met het vasteland vormt.

Dochter Emma (19) heeft net haar landbouwschool afgewerkt in België en droomt ervan in Noorwegen een eigen boerderij te starten. Dochter Isabel (16) verhuist ook mee, maar ziet het leven op het eiland niet echt zitten. Ze heeft moeite om haar vriendje, haar vrienden en haar school achter te laten om in “het hol van Pluto” te gaan wonen. Katoo (12) is jong en onbevangen en ziet het nieuwe leven in Noorwegen voorlopig wel zitten. Tot nu toe kreeg ze thuisonderwijs van Veerle. Maar in Noorwegen wil ze toch opnieuw naar school gaan.

Eddy, de pater familias, is aannemer. Hij is een keiharde werker, ziet eruit als een Viking en staat te popelen om de boerderij te verbouwen. Voorlopig zal hij nog heen en weer reizen tussen België en Noorwegen. De relatie tussen Veerle en Eddy staat al een tijdje onder druk. In Noorwegen hopen ze opnieuw de weg naar elkaar te vinden.

Veerle: “Ik heb nog altijd het gevoel dat ik in het paradijs leef. Steeds meer eigenlijk, want waar kan je in deze coronatijd beter zitten dan op ons veilige eilandje met een volle voorraadkelder? Al heel lang droomde ik ervan om naar Noorwegen te verhuizen en er een zelfvoorzienende boerderij te starten. Toen mijn vijftigste verjaardag naderde, heb ik tegen Eddy gezegd: “Nu wil ik in Noorwegen gaan wonen. Nu is mijn tijd gekomen. Het is te nemen of te laten.” Op ons eiland is helemaal niets. Als je naar de winkel wil, moet je de veerboot nemen. De eerste Ikea-winkel is 600 kilometer verder.”

Marijke en Kris

Marijke (38) en Kris (46) zijn pasgetrouwd en kochten een boerderij in Hornindal, waar de winter heel lang duurt. Hier willen ze een toeristisch project uitbouwen met een alpacaboerderij en vakantieappartementen. Marijke woont al een jaar in Noorwegen en hoopt een mooi inkomen te verwerven via het kweken van topalpaca’s voor de internationale verkoop. Haar man Kris is aannemer en pendelt nog tussen zijn werk in België en hun Noorse boerderij.

Maar het botert niet meer zo goed tussen Marijke en Kris. Tegen beter weten in blijft Kris doorwerken aan de vakantieappartementen. Hij wil die verbouwingen zo snel mogelijk achter de rug hebben om nadien weer te kunnen focussen op hun relatie. Marijke blijft intussen druk in de weer met haar alpacaproject, maar neemt op persoonlijk vlak meer afstand van Kris.

Marijke: “Op onze eerste reis naar Noorwegen hebben we beslist de boerderij te kopen en hebben we ook meteen de papieren ondertekend. Naar het buitenland verhuizen was onze droom. Het kwam op ons pad, en ik dacht: “Waarom nog wachten?”

Kris: “Het kopen van de boerderij en de alpaca’s bracht de nodige stress met zich mee. Ik was nooit eerder in Noorwegen geweest, en moest in sneltempo mijn twee huizen in België verkopen. Na de verkoop moesten we al onze spullen en de alpaca’s naar Noorwegen verhuizen. Niet evident hoor.”

Kim en Jochem

Verpleegster Kim (38) en dokter Jochem (35) wonen samen met hun twee zoontjes in het uiterste noorden van Noorwegen. Eerst woonden ze twaalf jaar lang in de stad Bergen, daarna reisden ze twee jaar lang rond doorheen Mongolië, Patagonië, Siberië, Alaska en Nepal. Maar altijd keerden ze terug naar Noorwegen, telkens naar een andere plek. Deze keer hebben ze ervoor gekozen om in het uiterste noorden van Noorwegen te gaan wonen, in Brøstadtbotn. Daar willen ze een tijdlang als arts en verpleegster werken om geld te sparen, om dan opnieuw op avontuur te kunnen gaan.

Jochem verhuisde op zijn veertiende al naar Noorwegen, samen met zijn ouders die daar ook een vakantiehuis verhuurden. Daar kwam het gezin van de Limburgse Kim op vakantie. Van het een kwam het ander, Kim en Jochem werden een koppel en zijn intussen al twintig jaar bij elkaar. Als arts is Jochem een grote promotor van “het groene medicijn”. Als patiënten met hun klachten bij Jochem komen, geeft hij ze bijna altijd de groene therapie: hij stuurt hen buiten, zet hen in beweging, de stilte in, de natuur in. Kim werkt als verpleegster bij het Noorse Kind & Gezin en als therapeute bij de opvang en begeleiding van vluchtelingen.

Na een jaar in Brøstadtbotn krijgt de reismicrobe Kim en Jochem opnieuw te pakken. Wanneer corona een stokje tussen hun reisplannen steekt, besluiten Kim en Jochem toch om nieuwe oorden op te zoeken. Ze zeggen hun huis en hun job op, en verhuizen naar het binnenland van Noorwegen. Daar treft Annemie hen als “flying-doctor-and-nurse”, ze wonen er in een huisje zonder stroom.

Kim: “Geen haar op ons hoofd denkt er aan om terug naar België te gaan. Ik heb gezien hoe Jochem daar verandert, een andere persoon wordt. Lichtgeraakt, opgejaagd, overprikkeld. Eenmaal terug in Noorwegen verandert hij opnieuw in de Jochem die ik liefheb en waardeer.”

Jochem: “Af en toe komen we nog weleens naar België. Dat vind ik elke keer verschrikkelijk. De drukte hangt daar gewoon in de lucht. Het is er druk op de trein, in het verkeer, in de winkels. Iedereen is in de weer, heeft stress, is opgejaagd. Heel anders dan in Noorwegen, waar je overal rust, ruimte, natuur en vrijheid vindt.”

Karin en Benjamin

Karin (34) en Benjamin (34) runden in België een reisbureau, maar verkochten hun hebben en houden in Kapellen om samen met hun twee kleine kinderen een nieuw leven in Noorwegen te beginnen.

In het Rondane Nationaal Park hebben ze een hotel-restaurant overgenomen. Zonder enige ervaring in de horeca zoeken ze nu hun weg in een job die voor hen nog onbekend terrein is. Voor Benjamin is de stap niet al te moeilijk. Al zijn hele leven droomt hij van een nieuw leven in het Hoge Noorden. Hij is het leven in België beu: de files, de stress, het bureauwerk, het gebrek aan ruimte en wilde natuur. Voor Karin is de stap een stuk moeilijker. Ze heeft een rijk sociaal leven in België, is gehecht aan haar huis en vriendenkring, en springt met een bang hartje in het nieuwe avontuur.

Benjamin: “Sommigen zeggen misschien al smalend: “Vroeger was hij CEO, en kijk, nu poetst hij gastenkamers.” Maar liever hier met poetsgerief in de weer dan in België elke dag ​ in de files staan.”

Karin: “Ja, ik mis mijn vriendinnen wel, de etentjes en de afspraakjes. Maar hier komt er een andere kwaliteit in de plaats. Hier leven we zelf, in plaats van geleefd te worden.”

Soetkin

Soetkin Baptist (34) is een Vlaamse zangeres die al enkele jaren in Noorwegen woont. In 2008 vertegenwoordigde ze België op het Eurovisiesongfestival als zangeres van de folkgroep Ishtar, met het liedje “O Julissi”. Annemie zoekt Soetkin op in Bodø, waar ze een drukke agenda heeft als zangeres, pianiste, dirigente en muzieklerares. Soetkin heeft een dochter van 2,5 jaar. Door de recente echtscheidingsregeling kan Soetkin Adah maar af en toe zien: omdat Soetkin als muzikante een onregelmatig werkschema heeft, werd Adah aan haar vader toegewezen. Die woont op vier uur rijden van Bodø. Zo komt het dat Soetkin om de twee weken alles uit de kast haalt om haar dochtertje dat hele eind te gaan halen om daarna welgeteld vier dagen samen door te brengen.

Soetkin: “Na nauwelijks enkele maanden in Noorwegen wist ik: “Wauw, op muzikaal vlak zijn de mogelijkheden hier enorm. Mensen denken vaak dat ik naar Noorwegen gekomen ben om van de rust en de natuur te genieten. Maar dat is helemaal niet zo. Ik werk hier hard én graag.”

Leen en Daniel

Leen (36) was in België politie-inspecteur, haar man Daniël (41) metaalarbeider. Samen met hun twee zoontjes – Thor (5) en Tuur (2,5) – verhuisden ze vier jaar geleden vanuit de Kempen naar een afgelegen streek in het diepe binnenland van Noorwegen. Daar kochten ze voor een prikje een oude boerderij met een flink stuk grond (700 hectare) erbij. In Noorwegen kregen ze nog een derde zoontje: Arne. In hun nieuwe thuisland vonden ze allebei snel werk. Daniël als bosarbeider; Leen als poetsvrouw in de school en het bejaardentehuis in het dorp.

Leen stopt ’s middags al met werken. Net zoals de meeste Noren houdt ze de namiddag vrij voor fijne gezinsactiviteiten buiten. Dan trekken ze met z’n allen de bossen in om vogels en wilde dieren te spotten.

Leen: “We zagen dat Vlaanderen één grote stad aan het worden was met weinig plaats voor groen en ruimte. Nu wonen we in Lierne, een vergeten uithoek van Noorwegen vol meertjes, bossen, velden, bergen en heuvels. Hier is niets. Als ik een jeansbroek wil kopen, moet ik anderhalf uur rijden naar een ander dorp. Maar hier is ook geen stress. Niemand jaagt je op. Het gezin komt op de eerste plaats. Je mag naar huis als je kind ziek is. Ook als je geen opvang hebt, mag je gewoon thuisblijven. Tijdens de elandenjacht is het dorp quasi leeg: bijna alle mannen zijn dan op jacht.”

Daniel: “De taal is dé sleutel tot integratie. Het jaar voor onze verhuis naar Noorwegen hebben we in België een cursus Noors gevolgd. Maar daar waren we niks mee, want elk dorp hier heeft zijn eigen dialect. Ons dorp dus ook. Het is een zeer speciaal dialect, dat we intussen helemaal onder de knie hebben.”

Daniel: “Je kan het leven hier vergelijken met het leven in België, maar dan honderd jaar geleden. Als de elektriciteit uitvalt, kijkt niemand op, want iedereen heeft hier een houtkachel. We gaan hier samen jagen en vissen. In de herfst plukken we paddenstoelen en in de zomer plukken we bessen.”

Korte inhouden

Aflevering 1

Veerle en Eddy maken zich klaar om naar Noorwegen te verhuizen. Ze hebben zeven kinderen, maar alleen de drie jongste dochters vertrekken mee naar een piepklein eiland vlak onder de poolcirkel.

Adriaan (32) heeft zijn academische carrière als landbouwingenieur ingeruild voor een leven als schapenboer op een eiland in de buurt van Hammerfest.

Kris en Marijke zijn pasgetrouwd ​ en kochten een boerderij in Hornindal, waar de winter extreem lang duurt. Hier willen ze een toeristisch project uitbouwen met een alpacaboerderij en vakantieappartementen.

Aflevering 2

Karin en Benjamin hebben hun mooie, gerenoveerde huis in Kapellen verkocht en maken zich klaar om naar Noorwegen te verhuizen. Daar willen ze een hotel-restaurant beginnen.

De eilandbewoners van Mindland nodigen Veerle, Eddy en hun drie dochters alvast uit op hun eerste eilandfeestje.

Op het eiland waar Adriaan zijn schapenboerderij runt, stijgt de spanning. Want alle tweehonderd schapen zijn drachtig en moeten in dezelfde week bevallen.

In Hornindal zijn Marijke en Kris altijd druk in de weer. Maar als ze samen zijn, is de sfeer tussen hen niet optimaal.

Aflevering 3

Veerle en haar drie jongste dochters wonen nu een maand op hun eilandje. Katoo start haar eerste schooldag in de Noorse school en Veerle droomt ervan om op het eiland een alternatief gezondheidscentrum op te starten.

In Noorwegen en in België ploetert Kris bijna dag en nacht om voldoende geld in het laatje te brengen om het project rendabel te maken. Maar intussen haakt Marijke af.

In Noorwegen hebben Karin en Benjamin een hotel-restaurant overgenomen. Zonder enige ervaring in de horeca zoeken ze hun weg in hun nieuwe job.

De rest van de korte inhouden worden via de programmakolommen verspreid.

Het Hoge Noorden: vanaf 29 december elke dinsdag om 20.40 uur op Eén.

Een unieke samenwerking on the road

Na La vie en rose, Chez Annemie en Eviva España werkt Annemie opnieuw samen met haar vaste regisseur-cameravrouw Kristel Waterloos. Deze duowerking leidt al tien jaar lang tot spraakmakende reportagereeksen als Ladies first, In godsnaam, en De zussen van mijn dochter. In Frankrijk werkten Annemie en Kristel de blauwdruk uit van hun unieke on the road-werkmethode: zo klein, wendbaar, organisch en low profile mogelijk. Een jaar lang volgen ze enkele gezinnen in hun wel en wee, vallen en opstaan, hun ups en downs in hun nieuwe thuisland. ​ Ook in Noorwegen resulteert deze dynamische, wendbare werkwijze in een reportagereeks met een opvallende authenticiteit en betrokkenheid.

Boek: Durf dromen - Leven tussen droom en daad

In haar nieuwe boek Durf dromen deelt Annemie Struyf haar ervaringen en ontmoetingen met mensen die effectief de stap hebben gezet om hun lang gekoesterde droom waar te maken. Ze reisde met die dromers mee, ver weg en dichtbij, doorheen Frankrijk en Spanje tot in het Hoge Noorden. Zo vind je in Durf dromen ook het verhaal van Kim en Jochem terug, en dat van Adriaan en Silje, twee jonge gezinnen die we ook leren kennen in de tv-reeks Het Hoge Noorden. Maar ook de rampverhalen van enkele dromers die in Noorwegen het paradijs zochten, maar in een nachtmerrie terecht kwamen, komen aan bod in het boek.

Annemie: "Zelf dromend van een nieuw avontuur heb ik ook de stap gezet naar een nieuw leven dat me nog elke dag bijzonder gelukkig stemt. Waarom heb ik dit boek geschreven? Om de lessen die ik de laatste jaren in mijn persoonlijk en professioneel leven geleerd heb, te kunnen doorgeven aan andere dromers. Want geloof me, dromen zijn géén bedrog. Ze moeten gewoon beter gekoesterd worden, ook in moeilijke tijden. Zolang mensen hun dromen blijven koesteren, is er hoop, is er een toekomst."