Hoe krijg je Tom Waes kalm? 

Dinsdag 20 augustus 2024 - Tom Waes heeft al veel uitdagingen tot een goed einde gebracht. Marathon des Sables lopen, bodybuilder worden, El Capitan beklimmen ... Adrenalinejunkie en stresskonijn Tom is dan ook gekend van verschillende avontuurlijke televisieprogramma’s zoals Tomtesterom, Wauters vs. Waes, Reizen Waes en Kamp Waes. Maar vanaf maandag 2 september gaat hij de voor hem misschien wel grootste uitdaging aan: in het nieuwe, vijfdelige Kalm Waes proberen wetenschappers zenuwpees Tom Waes kalm te krijgen. Tom gaat ver buiten zijn comfortzone en wordt het proefkonijn in dit unieke stressexperiment. 

Tom is niet alleen met zijn stress. Iedereen wordt elke dag overladen met prikkels. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is stress een wereldwijde epidemie en straks zelfs volksziekte nummer één. We draaien mee in een maatschappij die aan een hels tempo voorbijraast en onze geest en ons lichaam voortdurend uitdaagt. Wat ons te vaak en te veel stress bezorgt. We worden elke dag overladen met berichten over wondermiddelen tegen stress of allerhande adviezen om stress aan te pakken. Maar daarin nieuws en nonsens van elkaar scheiden, is niet altijd makkelijk. Tom snakt ernaar de pauzeknop in te drukken en niet altijd ‘aan’ te staan. Alleen weet hij niet hoe. Daarom geeft hij zich als proefkonijn op in Kalm Waes, in de hoop om tijdens dit grote stressexperiment beter leren om te gaan met zijn onrust. ​ 

Tom probeert een heleboel methodes uit om zijn kalmte te vinden; methodes die ook voor de kijkers thuis een nuttige houvast kunnen bieden in stressvolle tijden. Kalm Waes geeft de wetenschap achter stress mee. Vier experten die uitblinken in hun vak en heel wat over stress te vertellen hebben, geven duiding bij het fenomeen stress, leggen uit wat stress met je lichaam en geest doet, en hoe je stress kan aanpakken. De vier volgen Tom op tijdens het experiment, elk vanuit hun eigen vakgebied. 

Tom Waes: “Ik droom er al langer van om wat rustiger te kunnen worden. ​ Trager te eten, niet meer te vloeken in de file, mijn hartslag niet voor de minste irritatie de hoogte in te jagen, me te kunnen focussen op iets … Maar het lukt me niet alleen. Daarom ben ik blij dat er een aantal professionals met mij aan de slag willen. Bovendien wordt het een zoektocht waar elke kijker iets aan heeft en van kan leren, denk ik.” ​ 

Kalm Waes: vanaf 2 september elke maandag om 20.35 uur op VRT 1 en VRT MAX.

Kalm Waes is een programma van De Mensen voor VRT 1.

Stressexperiment

Verschillende wetenschappers begeleiden Tom op zijn reis naar een kalmer leven. Wereldvermaard neuroloog en comadokter Steven Laureys geeft een inkijk in Toms brein om de werking van stress in de hersenen beter te kunnen begrijpen. Hij leert Tom hoe je de hersenen kan trainen om beter om te kunnen gaan met de onrust in je hoofd. 

“Voor dit stressexperiment is Tom het ideale proefkonijn. Hij heeft natuurlijk vroeger al heel veel proeven met glans doorstaan, zichzelf overstegen, en toch denk ik dat dit nog van een ander kaliber is. Dat hij hier echt zichzelf gaat tegenkomen.” 

Stressexpert Marie-Anne Vanderhasselt doet al vijftien jaar onderzoek naar stress in haar stresslabo in het UZ Gent. Ze onderwerpt Tom aan zenuwslopende stresstesten en analyseert de meetresultaten die binnenkomen van Tom doorheen het experiment. 

“We hebben meer stress dan vroeger. ​ Ook veel meer aanhoudende stress, chronische stress. En dat heeft een grote invloed, niet alleen op ons mentaal welzijn, maar ook op fysieke aandoeningen.” 

Televisiepsychologen Sarah Van Pelt en Joris Bruyninckx kennen Tom van vorige programma’s waarin zij als kandidatenbegeleiders deelnemers coachten, maar deze keer begeleiden ze Tom zelf. ​ Doorheen het hele traject waken ze over Toms welzijn. 

Sarah Van Pelt: “Die onrust bij Tom is heel interessant, omdat dat hem heel ver brengt aan de ene kant. Aan de andere kant is het misschien soms ook moeilijk voor hem om met die innerlijke onrust om te gaan, om dat te temperen”. 

Het team van experten en wetenschappers staat dag en nacht klaar om de wilde Waes kalm te krijgen. Ze nemen de regie van Tom over en gaan aan de slag met zijn stress. Hij wordt proefkonijn in zijn eigen programma. En de experten doen met hem wat ze willen. En Tom zelf? Die weet gedurende het hele traject niet wat er zal gebeuren. Voor een controlefreak als Tom al meteen een zenuwslopende oefening in loslaten. ​ ​ 

Op retraite 

De experten van Kalm Waes hebben één doel: Tom Waes kalm krijgen. ​ Ze sturen hem tien dagen op retraite naar een huisje in een afgelegen bos. ​ Zonder GSM, prikkels of contact met de buitenwereld. Helemaal alleen met zichzelf en de natuur rondom hem. Om te kunnen ontprikkelen en loslaten. Tom begint echter niet onvoorbereid aan zijn kluizenaarsbestaan. Voor de aanvang van de retraite lieten de experten hem kennismaken met activiteiten, tools en technieken die stress kunnen verminderen. 

Zo leerde hij apneuduiken zonder perslucht, mediteren en stilzitten bij de boeddhisten in Hoei, bewegen en leven als een jager-verzamelaar, knuffelen met wildvreemden, zwemmen in een ijskoude Noordzee en zingen in koor. Met al deze relaxerende ervaringen als bagage begint Tom aan zijn tien dagen in afzondering. Hij wordt dag in dag uit gemonitord en gefilmd door camera’s op afstandsbediening. Alle live beelden die binnenkomen van Tom worden doorgespeeld naar de experten die ze bekijken en analyseren en Tom bijsturen waar nodig. 

Ook vaste cameraman Nico en klankman Pascal zijn erbij. Terwijl de wetenschappers in Kalm Waes zorgen voor een degelijk onderbouwde uitleg over stress en hoe dat aan te pakken, slaan Nico en Pascal het experiment met Tom met een andere blik gade: het duo werkt al jaren samen met Tom (Tomtesterom, Reizen Waes) en kent zijn ongeduldige kant maar al te goed. ​ Het is dan ook met veel plezier dat ze de wetenschappers willen bijstaan in hun missie om van Tom een kalmere mens te maken. Als twee ervaren natuurdocumentairemakers nestelen ze zich in een kijkhut op veilige afstand van Tom om van daaruit hun favoriete proefkonijn tien dagen lang te observeren en becommentariëren. Geen natuurdocumentaire zonder een geweldige inleesstem natuurlijk: Gene Bervoets leest als een ware Vlaamse David Attenborough de ‘natuurdocumentaire’ rond homo sapiens nervosa in. 

Korte inhouden 

Kalm Waes vertelt in vijf afleveringen het verhaal van Toms tien dagen in afzondering: 

AFLEVERING 1 

Dag 1 van Kalm Waes. ​ Proefkonijn Tom wordt gedropt aan een afgelegen cabin in een bos en blijft helemaal alleen achter. Met niets omhanden en niemand in de buurt. Camera’s op afstandsbediening filmen zijn doen en laten, dag en nacht. Wetenschappers analyseren de beelden en monitoren zijn stressniveau. De onrust slaat meteen keihard toe bij Tom. Hoe zal hij zijn dagen hier vullen? 

Dag 2 van Kalm Waes. Tom zit nu één dag in afzondering en loopt de muren op van verveling. Stressexpert Marie-Anne komt langs bij cameraman Nico en klankman Pascal die hebben postgevat in een kijkhut om Tom van daaruit te observeren. Om de verveling tegen te gaan, probeert Tom ‘bewust te ademen’, iets wat hij enkele weken eerder aangeleerd kreeg tijdens zijn allereerste les apneuduiken. 

AFLEVERING 2 

Dag 3 van Kalm Waes. Tom kan zijn blijdschap niet op wanneer hij een kalmeerbox ontdekt vol spullen die hem rustiger moeten maken. Maar pas wanneer hij het meditatiekussen krijgt waarop hij enkele weken eerder leerde mediteren bij de boeddhisten in Hoei, kan hij eindelijk wat rust vinden. 

Dag 4 van Kalm Waes. Neuroloog Steven Laureys komt langs in de kijkhut bij Nico en Pascal om Tom vanop een afstand te begeleiden bij zijn allereerste mindfulness oefening: hoe eet ik mindful een rozijn? Voor Tom, die ooit een record vestigde als snelste pizza-eter ter wereld, is het nu een hele prestatie om langzaam, in het moment en met volle aandacht, een rozijn naar binnen te werken. 

AFLEVERING 3 

Dag 5 van Kalm Waes. Tom begint eindelijk te genieten van zijn verblijf in afzondering, tot hij een zinken ton ontdekt in de wei. Hij weet meteen wat dit betekent: een ijsbad nemen, wat hem doet huiveren. Professor en inspanningsfysioloog Jan Bourgois vroeg Tom enkele weken eerder om te zwemmen in een ijskoude Noordzee en dat was ook niet meteen een relaxerende ervaring voor Tom. 

Dag 6 van Kalm Waes. Het is midden in de nacht en Tom is klaarwakker. De meetresultaten geven aan dat het niet goed gaat met zijn stressniveau, net als enkele weken eerder tijdens zijn slaaponderzoek in het UZA. De komst van de Finse bosbadgids Katriina Kilpi die de jager-verzamelaar in Tom naar bovenhaalt, kan zijn gemoed enigszins opklaren, maar het gemis van vrienden en familie steekt nu toch de kop op. 

AFLEVERING 4 

Dag 7 van Kalm Waes. Tom wordt wakker en mist gezelschap. De eenzaamheid slaat toe. Zijn geluk kan niet op wanneer hij twee paarden ontdekt in de wei. Hij schrikt zich een bult wanneer hij zijn eerste bezoek krijgt na zes dagen alleen in het bos. Psycholoog Sarah komt hem verblijden met een dikke knuffel, iets waar Tom op dat moment zo veel nood aan heeft. De knuffelworkshop met onbekenden enkele weken eerder was nochtans geen al te groot succes. ​ ​ 

Dag 8 van Kalm Waes. Nico en Pascal merken dat Tom sociaal contact mist en gaan de nostalgische tour op. Ze zorgen voor de ingrediënten van steak tartaar, wat Tom meteen terugbrengt naar de ‘goeie ouwe tijd’ samen met zijn bompa. Wanneer Tom telefoon krijgt van zijn ouders wordt hij emotioneel. En wanneer Pascal zijn favoriete muziek speelt waar mooie herinneringen aan vasthangen, breekt hij. Muziek is helend, wat Tom ook al ondervond toen hij enkele weken eerder ging zingen in een pop-up koor. ​ ​ 

AFLEVERING 5 

Dag 9 van Kalm Waes. Tom voelt dat het einde van het stressexperiment nadert. Het is tijd om terug te keren naar de bewoonde wereld. Maar eerst komen alle experten nog bij hem langs om de resultaten te bespreken van het experiment. Wat heeft Kalm Waes met Tom gedaan en welke impact heeft het gehad op lichaam en geest?

Dag 10 van Kalm Waes. Het einde van Toms dagen in afzondering. Hij heeft het gehad met zijn isolement, maar zal zijn nieuwe biotoop ook wel missen. Na een laatste zonnegroet, een wandeling in de wei en een fragment in zijn dagboek, bergt hij alles op en vertrekt naar huis; met een rugzak vol herinneringen en heel wat handvaten en technieken om stress aan te pakken en thuis verder mee aan de slag te gaan. 

Kalm Waes: vanaf 2 september elke maandag om 20.35 uur op VRT 1 en VRT MAX.

Ender offline

Geïnspireerd door Toms zoektocht naar rust in Kalm Waes gaat YouTuber Ender Scholtens een eigen uitdaging aan in Ender offline. Ender, bekend van zijn podcast en recente tv-optredens, is geen onbekende voor Tom. Hij hielp Tom zelfs aan zijn felbegeerde blauwe vinkje op Instagram en introduceerde hem op TikTok. In deze VRT MAX-reeks ruilt Ender twee weken lang zijn smartphone in voor een simpele telefoon waar hij net mee kan bellen en sms'en. Geen simpele uitdaging voor iemand die online leeft… In Ender offline deelt Ender zijn pogingen om te navigeren in een door smartphones gedomineerd dagelijks leven, met als doel een gezondere balans te vinden tussen online en offline bestaan. Een heel herkenbaar thema voor vele Vlamingen. Want tegenwoordig is het niet simpel om zonder smartphone en sociale media mee te zijn, terwijl we vaak wel naar wat meer rust en deconnectie snakken.

Ender staat er gelukkig niet alleen voor. Behalve zijn vrienden en familie krijgt hij steun van verschillende experten en lotgenoten zoals Jelle De Beule, Merol, Shania Gooris, Aaron De Groeve en uiteraard Tom zelf. Samen verkennen ze de uitdagingen en voordelen van een leven met minder schermtijd.

Volg Enders digitale detox-avontuur in september exclusief op VRT MAX en ontdek hoe het leven eruitziet wanneer je offline gaat.