'Zorgen voor mama': zes mama's delen met Kristel Verbeke hun verhaal over armoede

Vanaf dinsdag 20 april praat Kristel Verbeke in het nieuwe Zorgen voor mama met zes mama's die laten zien en voelen wat het betekent om in armoede te leven. Zes mama's die het beste willen voor hun kind, maar voor wie het niet altijd simpel is om dat te kunnen geven. Kristel praat met hen over het oordeel van de buren, vrienden of familie, het verleden dat ze maar moeilijk kunnen loslaten, over hoe ze zich constant moeten aanpassen om te overleven en erbij te horen. Maar ook over hoe sterk ze zijn. De problemen oplossen lukt niet op één, twee, drie. Maar Kristel luistert naar hen en probeert hen samen met twee ervaren experten dat extra duwtje in de rug te geven.

Kristel Verbeke: "Tellen en rekenen, elke cent omdraaien en nog eens omdraaien. De meeste mensen denken dat armoede enkel een tekort aan geld is. Maar het is zoveel meer dan dat. Armoede maakt veel kapot. Ik weet het, want ik zat er lange tijd middenin. Vechten om erbij te horen. Veroordelende blikken. De schaamte. Samen met Joost en Claudia wil ik iets veranderen, iets betekenen of gewoon luisteren. Ik wil hen vooral laten voelen dat ze er niet alleen voor staan.”

Kleine stappen vooruit

Kristel gaat samen met experten Claudia Di Vaio (sociaal werker bij Kind en Gezin) en Joost Bonte (straathoekwerker) langs bij de gezinnen. Zes maanden lang volgen ze de mama's tijdens hun dagelijkse worstelingen. Experten Joost en Claudia gaan op zoek naar oplossingen in het kluwen van administratie en regelgeving. Samen met de mama’s bekijken ze welke stappen vooruit er kunnen genomen worden. Dat hoeft niet om grote veranderingen te gaan, maar kleine stappen in hun huishouden, de zorg voor de kinderen, opvang of hulp bij het huiswerk. Misschien is er wel een mogelijkheid om eens samen op vakantie te kunnen, of eindelijk gewoon eens iets voor zichzelf te doen?

Joost: “Een goede hulpverlener doet drie dingen: luisteren, troosten en hoop verlenen. Ik ben opgegroeid in een volkscafé, waar ik geleerd heb dat iedereen zijn verhaal heeft. Armoede begint bij een gebrek aan centen, maar het is zoveel meer dan dat. Armoede is het gevoel hebben van er niet bij te horen.”

Claudia: "Een goede hulpverlener is iemand die naast het gezin staat en niet iemand die alles overneemt. Ik wil geen redder zijn en het gevoel geven aan een gezin: 'ik ben hier nu omdat het je niet lukt.' Ik wil hen vooral het zelfvertrouwen geven om de zaken aan te pakken.”

Zorgen voor mama: vanaf 20 april elke dinsdag om 20.40 uur op Eén.

Zorgen voor mama is een programma van Warner Bros. ITVP België voor Eén.

De mama's

Ellen (25) - Antwerpen

Kinderen Lyo (3) en Louis (7).

Ellen is een alleenstaande mama met twee kinderen. Elke beslissing moet ze zelf nemen, ze staat er alleen voor in de opvoeding en kan op niemand anders rekenen. Een job als poetsvrouw is haar enige kans om financieel te overleven. Maar ze vindt het allesbehalve fijn. Om de rekeningen te betalen, ging ze vrijwillig in budgetbeheer bij het OCMW. 60 euro per week: dat is alles wat er overblijft om van ‘te leven’. Ze vecht om haar kinderen betere kansen te geven dan ze zelf ooit kreeg. Maar ze is op, ze is uitgeteld. “Ik heb geen hoop meer, maar wel veel dromen." Samen met experte Claudia zet Ellen stappen naar aangepast werk, opvang en begeleiding voor de kinderen zodat Ellen niet voor alles alleen staat en misschien eindelijk eens wat tijd voor zichzelf krijgt.

Ellen: “Ik was 17 toen ik voor de eerste keer zwanger werd. Ik ben gestopt met school en nooit meer herbegonnen. Ik had niks, geen diploma, geen rijbewijs, geen inkomen, geen spaarrekening. Als ik erop terug kijk, vind ik dat ik het best goed heb gedaan. Maar nu zit ik vast. Ik ben op. Je moet zo veel. Het huishouden, de kinderen moeten hobby’s hebben, je moet zelf een sociaal leven hebben, een job - liefst twee jobs. Je moet maar meekunnen en voldoen aan dat perfecte plaatje. Als je keihard gaat werken, dan komt alles wel goed. Zo simpel is het allemaal niet.”

Marleen (43) en Sven - Oost-Vlaanderen

Kinderen Chinouk (9) en Kainé (7).

Marleen is een spraakwaterval. Luid en hard, maar ook een ruwe bolster met een groot moederhart. Tellen kan ze als geen ander, en het is nodig. Elke maand blijft een uitdaging om rond te komen met de uitkering van haar man Sven. Ze zijn beiden al jaren werkloos en wonen in een sociale woning. Het behang bladdert van de muur en dat frustreert Marleen enorm. Maar door een gebrek aan geld is er ook een gebrek aan moed om er iets aan te veranderen. Expert Joost begeleidt Marleen en Sven in hun zoektocht naar werk en helpt graag waar hij kan. ​

Marleen: “Soms ben ik kwaad over hoe ze reageren op mensen zoals wij. Zolang je niet in onze schoenen staat, moet je zwijgen. Oordeel niet! Wij zijn ook mensen met pijnen en gevoelens. Het is niet omdat je rijker bent of in de middenklasse leeft, dat je beter bent dan wij. Je hebt het recht niet om te oordelen. Punt.”

Karina (36) - Vlaams-Brabant

Kinderen Annelie (17), Colin (10), Dexter (8), en Dean (4).

Karina doet het liever allemaal alleen. De zorg voor haar vier kinderen, het budget, haar huishouden. “Ik reken op niemand meer, zo word ik ook niet keer op keer teleurgesteld.” ​ Maar haar lichaam is moe, haar hoofd zit vol en ze weet niet hoe lang ze dit kan volhouden. Rust vinden in een veel te klein huis met vier kinderen en te veel spullen is moeilijk. Als het dan toch even allemaal te veel wordt, kruipt ze op haar motor. Opgeven bestaat niet.

Martine (44) en Andre - Vlaams-Brabant

Kinderen Alyson (23), Anaïs (19), Amberly (16) en Adyana (13).

Als je hard werkt, zullen de problemen zichzelf oplossen. Toch? Binnen het gezin zijn er geen geheimen meer rond de geldzorgen en schuldenberg. De tienerdochters zijn ermee groot geworden. Martine en Andre werken bijna zeven op zeven, zo kunnen én moeten ze niet te lang stilstaan bij de echte zorgen. Ze dromen van een eigen huis, maar dat is niet aan de orde. Eerst een nieuw huurhuis vinden, of het hele gezin belandt op straat.

Stefanie (21) en Alessio - Limburg

Kinderen Damian (0), Daylano (2) en Luana (3).

Stefanie is een jonge mama van drie kinderen. Er is geen plan, geen inkomen en geen toekomst. Toch blijven Stefanie en Alessio vechten. Met vallen en opstaan, want het verleden loslaten blijkt moeilijker dan verwacht. ​

Danielle (44) en Laszlo - Oost-Vlaanderen

Kinderen Sander (20), Lore (17), Robbe (14), Lenthe (13), Lotte (11), Mathias (7), en Gust (4).

Danielle heeft een liefdevol gezin met zeven kinderen. Maar moet dus elke dag negen hongerige magen vullen, zorgen dat de kinderen op tijd op school geraken, het huishouden runnen en ondertussen taarten bakken. Danielle doet het allemaal met een grote glimlach. Maar mag zij zelf nog dromen? Luistert er ooit iemand naar hoe ze zich voelt? Wanneer zijn ze schuldenvrij? En wie gaat dan het budget beheren?

De experten

Claudia Di Vaio (43)

Claudia Di Vaio werkt als sociaal werker met maatschappelijk kwetsbare gezinnen: mensen die leven in armoede, vluchtelingen en anderstaligen. Samen met de gezinnen gaat ze op zoek naar mogelijke oplossingen voor uiteenlopende problemen: financieel, administratief, opvoedkundig. ​ Ze wijst hen de weg naar de juiste diensten en houdt van een individuele aanpak. Elk verhaal is uniek, dus ook elke oplossing is uniek. Claudia groeide op in een arbeidersgezin met Italiaanse vader en Belgische moeder, en ontdekt al heel vroeg dat niet iedereen dezelfde kansen krijgt. Vanuit die onrechtvaardigheid startte ze de opleiding maatschappelijk werk en staat ze ten dienste van mensen in kwetsbare situaties. Ze werkt nu als sociaal werker bij het Agentschap Opgroeien, Kind en Gezin.

Claudia: “Armoede is heel complex. Het is niet gewoon een probleem van centen. Het gaat over zoveel meer. Toegang tot onderwijs, vrije tijd, gezondheidszorg. Sociale uitsluiting, een gebrek aan zelfvertrouwen. De binnenkant van armoede zien we zelden en die is minstens even belangrijk.”

Joost Bonte (61)

Joost Bonte was coördinator van het straathoekwerk in West- en Oost-Vlaanderen. Hij wordt gezien als de pionier van het straathoekwerk en een expert in sociaal beleid. Joost neemt nooit een blad voor de mond. Hij is de bezieler en trekker van uiteenlopende projecten die de situatie van mensen in de meest kwetsbare posities ondersteunen.

Joost: “Ik ben geen expert in iemand anders z'n leven. Ik kan het niet oplossen. Maar ik kan wel van de berg problemen kleine hoopjes maken. Zo kunnen we er samen over kijken en hopelijk iets veranderen.”

Korte inhouden

Aflevering 1

Vandaag maakt Kristel kennis met de 43-jarige Marleen uit Hamme, uitgerekend de plek waar Kristel als tiener zelf opgroeide in armoede. Marleen en haar man Sven zijn beiden al jaren werkloos en straathoekwerker Joost hoopt daar verandering in te kunnen brengen. In Ravels ontmoet Kristel de 25-jarige Ellen, een alleenstaande mama met twee kinderen. Ellen staat er alleen voor in de opvoeding en kan op niemand anders rekenen dan zichzelf. Ze werkt als poetsvrouw en 60 euro per week is alles wat er overblijft 'om van te leven'. Sociaal werker Claudia schiet te hulp.

Aflevering 2

Alleenstaande mama Ellen droomt van een opleiding, maar wat met avondonderwijs als je geen opvang hebt voor de kinderen? Samen met Claudia zet ze stappen vooruit. Tot de continue stress van armoede Ellen te veel wordt. In Hamme gaat Sven, na 4 jaar werkloos zijn, voor het eerst terug aan de slag als tuinman. Snel wordt duidelijk wat de gevolgen zijn voor het hele gezin. Kristel maakt kennis met de 36-jarige Karina, mama van vier kinderen die ondanks haar CVS-diagnose blijft werken omdat het moet. Karina heeft zich erbij neergelegd dat haar schulden wellicht nooit afbetaald zullen zijn.

De korte inhouden van de volgende afleveringen worden via de programmakolommen verspreid.

Zorgen voor mama: vanaf 20 april elke dinsdag om 20.40 uur op Eén.